اهمیت مربی‌گری و چابکی یادگیری در جهانی با تغییرات سریع

بر اساس یک مطالعه آماری انجام شده در سال 2017، شصت و دو درصد از سازمان‌ها با تغییرات عمده‌ای روبرو بوده‌اند و این آمار بعد از دوران همه‌گیری ویروس کووید-19 نیز به‌طور محسوسی افزایش یافته است. روانشناسان برخی از مشخصه‌هایی‌ که به رهبران اجازه می‌دهد تا در برابر تغییرات، مقاوم و متعهد بمانند را شناسایی کرده‌اند. این مقاله از این یافته‌ها فراتر رفته و به شناسایی آن دسته از خصیصه‌ها در رهبران پرداخته که به فراهم آوردن محیط کاری مثبت در راستای تعلق شغلی بیشتر کارکنان منجر می‌شوند. در انتها، این مقاله روشن می‌سازد که مربی‌گری به عنوان یکی از انواع مدل‌های رهبری، از تأثیرگذارترین راهکارها برای ساخت تعهد در تیم، توسط رهبران است.

تا قبل از دوران کووید-19، سازمان‌ها همچنان با سرعت زیادی دستخوش تغییر بودند و حالا شیوع این ویروس روند تغییر را دوچندان کرده است. سؤال اینجاست که چه مشخصه‌هایی در رهبران، پدیدآورنده‌ی جو مثبت در سازمان‌ها و باعث ایجاد تلاش بیشتر در میان کارکنان و شرایط پر تغییر امروزی می‌شود؟

یکی از کلیدی‌ترین وظایف رهبران در هر سازمانی، هدایت آن مجموعه در میان تغییرات می‌باشد. در دنیای ووکا² (بی‌ثبات، نامطمئن، پیچیده و مبهم) بحث بر سر این است که تغییرات، دائمی و اجتناب ناپذیر گشته‌اند³. تا قبل از سال 2020 میلادی، مواردی همچون جهانی شدن، تکنولوژی، عوامل محیطی و غیره دلایل اصلی بروز تغییرات در سازمان‌ها بودند. طبق یک مطالعه آماری⁴ شصت و دو درصد از رهبران اذعان داشتند که سازمان‌‌شان تحت تأثیر تغییرات انقلابی قرار گرفته است‌ و پیش‌بینی می‌شود که بعد از دوران کووید، این رقم به طور چشمگیری افزایش یابد.

قدم کلیدی برای مواجهه و مدیریت تغییرات برای رهبران و کارکنان، تعهد و تعلق شغلی‌ است. بر اساس تعریف، تعلق شغلی مشارکت بی‌شائبه فرد در کار خود و قدم گذاشتن فراتر از انتظارات است⁵. ویژگی‌‌های شخصیتی و چابکی در یادگیری دو خصیصه اصلی مرتبط با تعلق شغلی هستند.

هاندا و گالاتی⁶ در سال 2014 تحقیقی انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که برون‌گرایی و وجدان کاری، رابطه مثبتی با سطح کلی تعلق شغلی کارکنان دارند. چابکی یادگیری نیز، توانایی و تمایل به یادگیری از تجربیات و متعاقبا استفاده از آن‌ها برای رسیدن به موفقیت⁷ تعریف شده است. مطالعه و بررسی تعلق شغلی افرادی که با تغییرات محسوس مواجهه می‌شوند، از موضوعات جدید این حوزه می‌باشد. باور محکمی وجود دارد که عدم اطمینان و تغییر، بر عملکرد و حال خوب کارکنان تأثیرگذارند⁸.

رهبران در این شرایط نقش میانجی را بازی می‌کنند، بالاخص در منطقی نشان دادن اوضاع در هنگام بروز تغییرات، کمک به کارکنان برای درک درست شرایط جدید در سازمان و اینکه مشارکت و نقش‌های جدید چگونه در روند کار مؤثر هستند⁹. به عنوان مثال، کِلنر¹⁰ در تحقیقاتش مشخص کرده که شیوه رهبری مثبت‌گرایانه، جو مثبت و تعلق شغلی ایجاد می‌کند. جو کاری مثبت با مواردی همچون افزایش درآمد، افزایش سود و کاهش خروج کارکنان ارتباط تنگاتنگی دارد، بنابراین تا الان تا حدی متوجه شده‌ایم که چه خصیصه‌هایی به یک رهبر کمک می‌کند تا هم در شرایط عادی و هم در شرایط شدیدا متغیر موفق باشد.

بعد از تحقیق و بررسی نظریه‌های مرتبط با موضوع، نتایج بدست آمده به شرح زیر می‌باشند:

1. مدل‌های رهبری مشخصا تحت تأثیر ویژگی‌‌های شخصیتی رهبر قرار دارند.
2. چابکی یادگیری ارتباط محکمی با رفتارهای رهبر دارد. چابکی در روابط انسانی قوی‌ترین ارتباط را با هر یک از پیش‌بینی کننده‌های رفتارهای بلند مدت رهبران مانند مربی‌گری دارد.
3. شرایط مطلوب منتج از جو سازمان مانند تعهد تیمی، متأثر از 3 صفت شخصیتی (با الهام از BIG 5) یعنی وجدان کاری، برون‌گرایی و گشودگی به تجربه می‌باشند. درنظر داشته باشید که پذیرندگی، ویژگی شخصیتی‌ای نیست که جو سازمان را برای رسیدن به اهداف مدنظر هدایت کند. افرادی که مثبت هستند، ممکن است در سازمان زبانزد باشند، اما لزوما همیشه جو سازمان را مثبت و قابل مشارکت نمی‌کنند.
4. چابکی در یادگیری، چابکی در روابط انسانی و نتیجه‌گرایی همگی مواردی هستند که به ساختن جو سازنده و تعلق شغلی در سازمان‌ها کمک شایانی می‌کنند.
5. مربی‌گری در رهبری بهترین و دقیق‌ترین پیش‌بینی کننده جو کلی سازمان در شرایط مواجهه با تغییرات اساسی‌ست. در این مقاله، تعریف مدل مربی‌گری به شرح زیر آمده:
   همراهی  افراد برای تشخیص نقاط قوت و قابل بهبود خود. این به معنای گذاشتن جلسه با کارکنان، ارزیابی صحیح و متقابل از نقاط قوت و نقاط ضعف فرد با توجه به تمایلات و خواسته‎‌های اوست. مدیر به کارمندان کمک می‌کند تا برنامه توسعه‌ای برای خود درنظر بگیرند، و بازخورد و حمایت دائم خود را از آن‌ها دریغ نمی‌کند.

رهبران در سازمان‌ها باید از مربی‌گری برای تیم‌های خود استفاده کنند، تا بتوانند به بهترین نحو با تغییرات کنار بیایند.