چشم‌انداز(Vision) تصویر آرمانی، الهام‌بخش و آینده‌نگر از جایگاه مطلوب سازمان در افق زمانی مشخص (۵ یا ۱۰ سال آینده) است.
چشم‌انداز یک سازمان، در حقیقت پاسخ به این سؤال است: «می‌خواهیم در آینده چگونه باشیم؟»
ویژگی‌های بیانیه چشم‌انداز مطلوب:
- آینده‌نگر و الهام‌بخش
- واضح و قابل فهم برای همه اعضای سازمان
- چالش‌برانگیز، اما واقع‌بینانه
- هم‌راستا با ارزش‌ها و مأموریت سازمان
- قابل بیان و یادآوری
مأموریت(Mission) بیانگر دلیل وجودی سازمان، فعالیت اصلی آن و ارزش‌هایی است که سازمان به آنها پایبند است.
مأموریت سازمان به این سؤال پاسخ می‌دهد: «ما که هستیم، چه می‌کنیم و چرا وجود داریم؟»
ویژگی‌های بیانیه مأموریت مطلوب:
- روشن و مختصر(ترجیحاً در ۲ تا ۴ جمله)
- مشخص کننده مشتریان یا ذینفعان
- هم‌راستا با ارزش‌ها و چشم‌انداز سازمان
- قابل اجرا و ملموس
- راهنما در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک سازمان
اقدامات اجرایی رابین در ترسیم چشم‌انداز و مأموریت
۱. برگزاری جلسه
اولین گام اجرایی، برگزاری جلسه‌ای با حضور بالاترین لایه سازمان، به عنوان تصمیم‌گیرنده اصلی، با هدف بررسی همه‌جانبه وضعیت فعلی سازمان است. موضوع این جلسه، یافتن مزایای رقابتی، چرایی وجود سازمان، تأثیر سازمان بر جامعه یا بازار و انتظار مشتریان است. تیم رابین با استفاده از ابزارهایی مانند طوفان فکری و مدلSWOT این نشست را مدیریت می‌کند. حاصل این جلسه، شناسایی و جمع‌آوری نظرات و دیدگاه‌های حاضران درباره‌ی چشم‌انداز و مأموریت سازمان در افق زمانی مشخص، است.
۲. طراحی پیش‌نویس
در این مرحله، نتایج به‌دست آمده از جلسه مدیران، توسط تیم رابین مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. از نکات کلیدی این گام، هماهنگی دو بیانیه چشم‌انداز و مأموریت با یکدیگر و مطابقت آن با ارزش‌های سازمان است. خروجی این گام تدوین چند نسخه از بیانیه چشم‌انداز و ماموریت با واژگان متفاوت است.
۳. ارزیابی و اصلاح پیش‌نویس‌ها
در این گام نسخه‌های متفاوت بیانیه چشم‌انداز و مأموریت، جهت بررسی و دریافت بازخورد برای مدیران ارسال‌می‌گردد. ممکن است این مرحله در قالب برگزاری جلسه‌ای مجدد برای تغییر و اصلاح بیانیه‌ها نیز انجام پذیرد. در پایان این مرحله، جمع‌بندی نهایی سند چشم‌انداز و مأموریت تهیه‌می‌شود.
۴. نهایی‌سازی و تصویب
تیم رابین نسخه نهایی چشم‌انداز و مأموریت را گردآوری می‌کند و به تایید مدیران ارشد می‌رساند؛ سپس این بیانیه را در جلسه‌ای به مدیران واحدهای مختلف سازمان ابلاغ می‌کند.
۵. انتقال و نهادینه‌سازی
گام نهایی و پراهمیت در طراحی و اجرای بیانیه چشم‌انداز و ماموریت، آموزش این بیانیه به کارکنان سازمان است. یکی از مؤثرترین روش‌ها برای اطلاع‌رسانی عمومی کلیه اسناد بالادستی از جمله بیانیه چشم‌انداز و ماموریت، ارائه این اسناد در قالب کارگاه تیم‌سازی(team building) است.
همچنین می توان بیانیه چشم‌انداز و ماموریت را در آیین‌نامه‌ها، اسناد و فرایندها به کارگرفت و در تابلوهای عمومی سازمان آنها را به دید افراد رساند.
گنجاندن و درنظر گرفتن چشم‌انداز در فرآیند مدیریت عملکرد، یکی دیگر از روش‌های مرسوم در انتقال و استفاده از این بیانیه است.
۶. پایش و به‌روزرسانی
پایش بیانیه‌های چشم‌انداز و مأموریت در سازمان‌ها با هدف حصول اطمینان از هماهنگی و مناسبت آنها با شرایط سازمان، اهمیت ویژه‌ای برای سازمان‌ها دارد. در صورت بروز تغییرات گسترده در بازار، مدل کسب‌وکار یا تکنولوژی نیاز به تغییر و به‌روزرسانی بیانیه‌ها به‌وجود می‌آید. همچنین با رسیدن به افق زمانی مشخص شده برای چشم‌انداز، جلسه‌ای با حضور مدیران و ذینفعان اصلی با هدف بررسی مسیر طی شده، تحلیل وضعیت فعلی و طراحی بیانیه‌های جدید برای افق زمانی بعدی برگزار می‌شود.