مدل شایستگی (Competency Framework) مجموعه‌ای ساختار‌یافته از دانش‌ها، مهارت‌ها، توانایی‌ها و ویژگی‌های رفتاری موردنیاز برای انجام موفق وظایف شغلی یا ایفای نقش‌های سازمانی است.
این مدل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا:
- افراد مناسب را انتخاب کنند
- توسعه کارکنان را هدفمند پیش ببرند
- عملکرد را بهتر ارزیابی و مدیریت کنند
مدل شایستگی مؤثر، صرفاً یک سند نیست؛ بلکه ابزاری استراتژیک برای هم‌راستا کردن افراد با اهداف سازمان و توسعه فرهنگ سازمانی عملکردمحور است.
اقدامات اجرایی رابین در طراحی مدل شایستگی
۱. تعیین اهداف و گردآوری اطلاعات مورد نیاز
اولین گام اجرایی، تعیین هدف سازمان از تدوین مدل شایستگی است. تیم رابین در این مرحله اقدامات مختلفی را با هدف شناسایی شایستگی‌های رفتاری مطلوب در سازمان انجام می‌دهد. اقدامات این گام شامل: مصاحبه با مدیران و کارکنان کلیدی، بررسی شرح مشاغل و اسناد بالادستی سازمان و برگزاری جلسه با مدیران و ذینفعان کلیدی برای جمع‌آوری نظرات و پیشنهادات است. در ادامه، مشاوران رابین تمامی اطلاعات به دست آمده را تحلیل و بررسی می کنند.
۲. تدوین پیش نویس مدل شایستگی
در این مرحله تیم رابین با استفاده از داده‌های مرحله قبلی، تحلیل شرایط سازمان، بازار و شرکت‌های داخلی و خارجی مشابه، مدل شایستگی متناسب را برای سازمان طراحی می‌کند. استفاده از استانداردها و نمونه‌های مدل شایستگی جهانی، معتبر و به‌روز دنیا و بومی‌سازی آن متناسب با شرایط سازمان از مزیت رقابتی تیم رابین در این مرحله است. خروجی این گام، پیش‌نویس مدل شایستگی به همراه تعریف هر شایستگی در دو سطح استاندارد (قابل انتظار برای تمامی رده‌های سازمان) و پیشرفته (قابل انتظار برای رده‌های مدیریتی سازمان) و مصادیق رفتاری آن‌هاست.
۳. اعتبارسنجی و نهایی‌سازی مدل شایستگی
در این مرحله تیم رابین با ارائه پیش‌نویس مدل به مدیران ارشد و میانی، بازخوردها را دریافت کرده و تغییرات لازم را اعمال می‌کند. خروجی این مرحله، مدل شایستگی نهایی شده برای سازمان است.
۴. آموزش مدل شایستگی به همکاران سازمان
این مرحله شامل برگزاری جلسات آموزشی برای مدیران و سرپرستان جهت استفاده مؤثر از مدل در تصمیم‌گیری‌ها است.
۵. نهادینه‌سازی مدل در فرآیندهای منابع انسانی
از آنجا که مدل شایستگی موتور محرک تمامی فرآیندهای اصلی منابع انسانی است، یکی از کلیدی‌ترین گام‌های اجرایی این پروژه، نهادینه‌سازی مدل شایستگی با فرآیندهای استخدام و جذب نیرو (مصاحبه رفتاری شایستگی‌محور)، آموزش و توسعه فردی، مدیریت عملکرد و مسیر رشد شغلی و جانشین‌پروری است.
