عملکرد کوچینگ با توجه به کاربردهای گسترده در حوزه‌های کلی زندگی مانند سلامت یا تجارت و کسبوکار به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌شود. به صورت کلی انواع کوچینگ را میتوان کوچینگ کسب و کار و کوچینگ زندگی نام گذاشت.
کوچینگ کسب و کار به هرآنچه که مربوط به دنیای مدیریت، کسب و کار، تجارت و روابط درون سازمانی باشد می‌پردازد و برای هر کدام از حوزه‌های نام برده شده مدل‌های متفاوت کوچینگ ایجاد شده است.
کوچینگ زندگی نیز به هر حوزه‌ای به غیر از کسب و کار و تجارت می‌پردازد از جمله سلامت، روابط انسانی، رشد و تعالی فردی و … .
در ادامه این مقاله به تعریف و بررسی انواع کوچینگ در دنیای کسب و کار و خارج از آن می‌پردازیم. اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید می‌توانید به مقاله‌ی کوچینگ چیست مراجعه کنید.
انواع کوچینگ
انواع کوچینگ در دنیای تجارت
کسب و کار هر فرد را اگر مهمترین بخش زندگی او به شمار نیاوریم، به جرئت میتوان در دسته مهمترین بخش‌های زندگی انسان قرار دهیم. افراد مختلف در طول زندگی خود بخش بسیاری از آن را سرگرم یافتن شغل و حرفه‌ی مورد نظر و در ادامه، گسترش، بهبود و مدیریت آن هستند. کوچینگ کسب و کار به صاحبان حرفه‌ها و سازمان‌های مختلف کمک می‌کند تا با بهبود مدیریت سازمان خود، کسب و کار خود را توسعه دهند و از سوی دیگر به کارکنان نیز یاری می‌رساند تا مهارت‌هایی را جهت تعامل گروهی یاد بگیرند.
در دنیای کسب و کار کوچینگ به شاخه‌های مختلفی در این حوزه تقسیم می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
کوچینگ اجرایی
این گرایش از کوچینگ مناسب مدیران و رهبران است و با نام کوچینگ رهبری نیز شناخته می‌شود. در این گرایش از کوچینگ، رهبران و مدیران ارشد به وسیله توسعه‌ی مهارت‌های فردی و اجتماعی خود، مسیر ارتباط با کارکنان و افزایش بازدهی آنان از طریق مدیریت درست را بهبود می‌بخشند. بسیاری از رهبران موفق دنیا برای پیشرفت و بهبود سازمان خود، ماهانه دوره‌های کوچینگ اجرایی را برای مدیران ارشد برگزار می‌کنند؛ چرا که کوچینگ اجرایی روشی بسیار موثر برای توانمندسازی مدیران و افزایش مهارت‌های آنان برای ایجاد و اجرای تغییرات کلیدی در سازمان‌های انسانی است و از سوی دیگر کاستی‌های مدیریتی که سبب پس‌رفت یک تیم یا سازمان تجاری می‌شود را شناسایی و رفع می‌کند. در این بخش، مدیران ارشد با کمک و همراهی کوچِ اجرایی می توانند نقشه‌ی توسعه فردی خود را در راستای اهداف تجاری سازمان پیاده‌سازی کنند.
کوچینگ تیمی
کوچینگ تیمی بر خلاف گرایش پیشین برای تمام رده‌های یک سازمان تجاری قابل اجراست. بدیهی است که برای پیشبرد اهداف یک شرکت یا سازمان تجاری، تمامی اعضای سازمان مربوط به آن کسب و کار به صورت دائم و مستمر در حال تلاش و تعامل با یکدیگر بوده و در کنار یکدیگر چرخ‌دنده‌های سازمان را تشکیل می‌دهند. به دلیل پیچیده بودن خلقیات و روابط انسانی، تعامل مثبت و تاثیرگذار در چارچوب هدفی مشترک گاهی دشوار و حتی جنجال‌برانگیز خواهد بود. بنابراین یکی از دغدغه‌های اصلی مدیریت سازمان‌های بزرگ، به حداقل رساندن این چالش‌های میان فردی بین اعضای تیم و بهبود عملکرد اعضا در راستای کار تیمی می‌باشد. کوچینگ تیمی در قالب ارائه‌ی روش‌ها و متدهای مختلف، به بالا رفتن عملکرد و تقویت تعاملات سازنده کمک می‌کند.
کوچینگ یکپارچه (کوچینگ سازمانی)
کوچینگ سازمانی یا یکپارچه بر خلاف سایر گرایش‌های بیزینسی کوچینگ، برای فرد یا افراد خاص با جایگاه‌های تعیین شده در یک سازمان تجاری، تعریف نشده است، بلکه شامل کل سازمان تجاری می‌شود. در این گرایش از کوچینگ، کوچ، یک سازمان تجاری را به مثابه یک واحد پیوسته در نظر گرفته و برای حل تعارضات و چالش‌های مسیر کلی سازمان، آن‌ها را همراهی می‌کند.
کوچینگ فروش
کوچینگ فروش با هدف بهبود عملکرد سازمان‌های تجاری که بر پایه‌ی فروش هستند پایه‌ریزی شده است. در مبحث کوچینگ فروش، مدیران فروش در طی یک پروسه‌ی زمانی به طور مداوم مورد آموزش و ارزیابی عملکرد از سوی کوچ یا راهنمای دوره قرار می‌گیرند تا عملکردی بهتر و ارتباطی موثرتر در جهت القای سیاست‌های پرسود، با نمایندگان فروش زیردست و فروشندگان خرد داشته باشند. مجموع این عوامل سبب فروش بالاتر و سود سازمانی بیشتر خواهد شد. اکثر شرکت‌های فروش کالا یا خدمات در پی افزایش تعداد فروشندگان برای دست‌یابی به فروش بالاتر هستند، در‌صورتی‌که کوچینگ فروش در پی آن است که با افزایش عملکرد فروشندگان، فروش سازمانی بیشتری را رقم بزند و نه صرفا با افزایش تعداد آنان.
کوچینگ دورکاری
در سال‌های اخیر با توجه به افزایش شمار کارمندان و کارکنان و همچنین رواج بیشتر مقوله‌ی دورکاری، مدیریت نیروی انسانی به صورت مجازی به یکی از مباحث چالش برانگیز کمپانی‌های بزرگ تبدیل شده است. با شیوع گسترده‌ی ویروس کرونا جلسات کاری، برنامه ریزی‌ها و فعالیت نیروهای انسانی و مدیران آنان بیش از پیش در بستر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت. این موضوع تا جایی پیش رفت که برخی از کمپانی‌ها حتی بعد از مهار ویروس کرونا، به علت مزایای اقتصادی دورکاری برای سازمان خود، ترجیح دادند تا با تعداد بیشتری از کارکنان در قالب دورکاری همکاری نمایند. در چنین شرایطی نیاز است که کنترل، مدیریت و افزایش بازدهی نیروهای دورکار و مجازی به شیوه‌ای متفاوت صورت گیرد. بهره‌مندی از حضور یک کوچِ مجازی مناسب گروه‌ها و تیم‌هایی است که در محدوده‌های زمانی و جغرافیایی متفاوتی در حال فعالیت هستند یا سازمان‌هایی که بخش عمده‌ی فعالیت خود را به کارکنان دورکار محول کرده‌اند. بهره‌مندی از یک کوچ مجازی به افزایش انعطاف پذیری و مدیریت بهینه‌ی اعضای دورکار کمک شایانی می‌کند.
انواع کوچینگ زندگی
کوچینگ زندگی به تمام مباحث و موضوعاتی می‌پردازد که در دایره‌ی تجارت و کسبوکار قرار نمی‌گیرند. به عبارت دیگر اغلب اوقات هر فرآیند کوچینگی که مربوط به بخش کاری زندگی افراد نمی‌شود، در حوزه کوچینگ زندگی قرار دارد؛ مسائلی از جمله روابط انسانی، سلامتی، آرامش روان، توسعه‌ی فردی و … در این دسته قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که گاهی مسائل مربوط به کار نیز به مشکلات درونی یک فرد برمی‌گردد و در این موارد کوچینگ زندگی وارد مسائل شغلی نیز می‌شود. زیر شاخه‌های کوچینگ زندگی به شرح زیر هستند:
کوچینگ روابط و خانواده
تمرکز کوچینگ روابط روی بهبود روابط عاشقانه میان زوج‌ها و حل مسائل درون خانوادگی است. کوچ‌های رابطه به افرادی که در گذشته روابط ناموفق و ناسالم زیادی را تجربه کرده‌اند، کمک می‌کنند تا با ریشه‌یابی و حل مشکلات برای یافتن فرد ایده‌آل خود قدم‌های بهتری را برداشته و دست به انتخاب‌های مناسب‌تری بزنند. علاوه بر این به اعضای یک خانواده کمک می‌کنند تا از طریق مکالمات و گفتگوهای سازنده، به دنبال یافتن راهکارهایی عملی برای مشکلات فعلیِ خود باشند.
کوچینگ مسائل مالی
این گرایش از کوچینگ زندگی، مربوط به مدیریت اموال و دارایی‌ها است. برنامه‌ریزی در کوچینگ مالی با توجه به اهداف مالی طولانی مدت افراد و همچنین وضعیت مالی فعلی آنان انجام می‌شود. بسیاری از افراد برای پرداخت بدهی‌های سنگین خود، دست یافتن به یک هدف مالی بلند مدت یا حتی پس‌انداز و سرمایه گذاری نیاز به راهنمایی‌های یک کوچ در حوز‌ه‌ی مالی دارند تا عملکرد بهتری در مدیریت سرمایه و هزینه‌های خود داشته باشند.
کوچینگ سلامتی
بارها اتفاق افتاده است که افراد بسیاری برای کاهش یا افزایش وزن یا دست‌یابی به یک برنامه‌ی سالم غذایی یا ورزشی، تلاشی بی‌ثمر داشته‌اند. تغذیه‌ی سالم، برنامه‌ی ورزشی و به طور کلی دست‌یابی به یک سبک زندگی سالم برنامه‌ای بلند مدت و مستمر نیاز دارد که البته برای هر فرد با توجه به شرایط و اهداف بدنی، وزنی و سلامتی متفاوت خواهد بود.
کوچ‌های سلامتی که معمولا خود متخصص تغذیه و برنامه‌ی ورزشی نیز هستند، در این مسیر به افراد متقاضی کمک می‌کنند. با راهنمایی‌های یک کوچ در این حوزه می‌توانید برنامه‌ریزی‌های واقع بینانه و قابل اجرا برای دست‌یابی به تناسب اندام، تغذیه‌ی سالم، کاهش وزن و… داشته باشید.
کوچینگ معنا
تمایلی ذاتی برای یافتن پاسخ «ز کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود؟!» در تمام انسان‌ها با شدت کم و بیشی وجود دارد. تلاش برای یافتن حقیقت وجودی، گاهی از حد یک پرسش فراتر رفته و به یک نیاز اساسی جهت ادامه‌ی زندگی تبدیل می‌شود. کوچینگ معنوی در این حوزه شما را یاری می‌رساند. این نوع از کوچینگ افراد را با ذاتِ درون خود مواجه کرده و ارتباط آنان را با دنیای معنویت بهبود می‌بخشد. بهبود این ارتباط سبب بالا رفتن انگیزه و امید انسان‌ها به مقابله با مشکلات درونی و بیرونی زندگی خواهد شد. این نوع کوچینگ هم میتواند در چارچوب مذاهب مختلف به نشر اندیشه بپردازد و هم از طریق نگاه انسانی و کلی، مفهوم و معنای زندگی را به تصویر بکشد.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد انواع کوچینگ در شاخه‌های متفاوت زندگی صحبت کردیم. هرچند که مفهوم کوچینگ نسبت به حوزه‌های نزدیک به خود مثل روانشناسی، منتورینگ و…، مفهوم نسبتا جدیدی به‌خصوص در ایران، به شمار می‌آید، اما در حال حاضر افراد زیادی دوره‌های مربی‌گری یا کوچینگ را گذرانده‌اند و در این حیطه به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کنند.
در دنیای کسب و کار همواره مدیران و رهبران موفق برای بهبود عملکرد سازمان خود از مبانی کوچینگ بهره می‌برند. هر سازمانی برای بقا و پیشرفت در دنیای بی‌رحمِ تجارت، باید از تمام امکاناتی معرفی‌شده در این حوزه استفاده کند تا بهترین عملکرد ممکن را داشته باشد. آموزه‌های کوچینگ نه تنها در زندگی حرفه‌ای بلکه در زندگی فردی و عاطفی افراد نیز در جهت کسب آرامش و سلامت روان و همچنین توسعه‌ی فردی، به آنان یاری می‌رساند. آیا شما نیز تاکنون در زندگی شخصی یا حرفه‌ایِ خود از این آموزه‌ها بهره‌مند شده‌اید؟ با کدام یک از گرایش‌های معرفی شده در این مقاله آشنایی داشته‌اید؟ تجربیات و پرسش‌های خود را در قسمت نظرات با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
اگر در زمینه‌ی کوچینگ سازمانی نیز به یک کوچِ‌حرفه‌ای نیاز دارید، ما همواره یار و همراه شما خواهیم بود. کافی است تا با ما تماس بگیرید تا درباره‌ی چگونگی رسیدن به اهداف سازمانی شما با هم صحبت کنیم.
یک دیدگاه بنویسید